«Яңа кыйраәт» китабыннан (Йөз ел элек).
«Яңа кыйраәт1» китабымның эчтәлеге үз тәхрир вә тәрҗемәләрем генә булганга, һәр шигырь вә мәкаләләре бертөрле мәгълүм максат белән кертелде. Мәсәлән, аның әүвәлендә куелган «Табигать вә инсан» мәкаләсе вә «Аллаһы Тәбарәкә вә Тәгалә» шигыре белән, бисмилладан соң мөсаммәне2 , ягъни, Аллаһы Тәгаләне балага таныту вә соңгы шигырь белән балада Аллаһы Тәгаләгә...
«Яңа кыйраәт1» китабымның эчтәлеге үз тәхрир вә тәрҗемәләрем генә булганга, һәр шигырь вә мәкаләләре бертөрле мәгълүм максат белән кертелде. Мәсәлән, аның әүвәлендә куелган «Табигать вә инсан» мәкаләсе вә «Аллаһы Тәбарәкә вә Тәгалә» шигыре белән, бисмилладан соң мөсаммәне2 , ягъни, Аллаһы Тәгаләне балага таныту вә соңгы шигырь белән балада Аллаһы Тәгаләгә каршы мәхәббәт уяту максаты; икенче, «Туган авыл» кеби шигырь белән пәйгамбәребезгә мәхәббәт хисе кузгату, аннан соң шул тирәдәге мәкаләләр белән балада ата-анасына мәхәббәтне көчләндерү [максаты тора].
Табигать һәм инсан
Аллаһы Тәбарәкә вә Тәгалә хәзрәтләре дөньяның барча мәхлукатына да берәр төрле әмер боергандыр.
Кояшка - яктыртырга һәм ялтырарга, көннәр-төннәр ясарга, елдагы дүрт фасылны тәртип итәргә, җиргә һәртөрле үсемлекләр, җиләк-җимеш үстерергә боергандыр.
Һәм барча җанлы-җансыз мәхлукат үз-үзләреннән Аллаһы Тәгаләнең әмеренә буйсынып, үз эшләрен эшләп торалар.
Аллаһы - инсанга һич тә фани булмас җан һәм якты, камил акыл биргән һәм инсаннарга шул акылны һәр ике дөньяда сәгадәт табар өчен тугры юллар күрсәтүче пәйгамбәрләр җибәргән.
Аллаһы инсанга, яхшыны яманнан аерыр өчен, үзенең якты акылын эшләтергә боерадыр.
Аллаһы инсанга, төрле гөнаһлардан ерак булып, Кәламуллаһның (Коръәннең) һәртөрле әмерләренә буйсынырга боерадыр.
Шәригать әмерләрен кылу вә кылмауны Аллаһы Тәгалә инсанның үз ихтыярына калдырмыштыр.
Чөнки әгәр инсан яманлык вә гөнаһ эшләр кылса, аның үзенә дә һәр ике дөньяда яман була. Яхшылык кылса, үзенә дә һәр ике дөньяда акйөзлелек вә сәгадәт була.
Ана илә бала
- Җавап бирсәң икән, әнкәй,минем әйткән сөальләргә3,
Гаҗәпләндем бу дөньяга вә анда барча хәлләргә:
Ничек булган, ничек үскән хисапсыз дәү бу урманнар?
Бу һәйбәт ямь-яшел кырлар каян килгән вә булганнар?
Вә һәртөрле үсемлекләр бизәнгән чәчәкләр берлә,
Вә төрле күбәләкләр дә күңел ачкан алар берлә.
Агар су, татлы, салкын, саф гаҗәиб чишмәләр, күлләр,
Куаклыкларда сайрар сандугачлар һәм дә былбыллар.
Суда йөзгән балыклар һәм үсеп торган бу зур таулар,
Чебен, черки вә ерткычлар, кәҗә, ат, барча җанварлар?
-Яраткан, әйләгән мәүҗүд4 боларның барчасын Тәңрең,
Җиһанда барча эшләр, барча хәлләр Тәңредән, бәгърем!
Габдуллаһ ТУКАЙ.
(«Яңа кыйраәт» китабыннан, 1915 ел).
Искәрмәләр:
1Кыйраәт - уку.
2Мөсаммә - исеме искә алынган.
3Сөаль - сорау.
4Әйләгән мәүҗүд - барлыкка китергән.
Телефон АО «ТАТМЕДИА»: (843) 222 09 84